همانطور که می دانیم برخی از کودکان و نوجوانان و بزرگسالان درگیر با مشکلات رفتاری و اختلال های روانی هستند که ممکن است نیازمد رسیدگی و درمان باشد و عدم توجه به آن می تواند زندگی فردی، اجتماعی و شغلی و تحصیلی آن ها را تحت تاثیر قرار دهد. همانطور که می دانیم تا حدود زیادی نوع تربیت والدین نقش بسیار مهمی را در سلامت روان فرزندان بازی می کند اما در کنار آنذات و منش نیز در شخصیت کودک نقش بسیار مهمی را بازی می کند که در ادامه به توضیح این موضوع می پردازیم و همچنین بیان می کنیم که چگونه می توانیم بگوییم که کودک درگیر با اختلالی است یا که از رفتارهای زود گذر سن اوست.

طبق مطالعات مرکز روانشناسی خانواده برخی کودکان زمانی که متولد می شوند نا آرام، با چهره ای غمگین و دارای خوابی آشفته هستند و این کودکان معمولا دچار رفتار تکانشی، از جا پریدن، حساسیت نسبت به سر و صدا و رفتارهای توام با قشقرق و جیغ کشیدن هستند. و در عوض برخی کودکان دیگر، آرام و با چهره ای ملایم و دارای خواب منظم و مطلوب هستند و در طول شب معمولا راحت می خوابند وکمتر بیدار می شوند و آن ها همچنی نسبت به افراد غریبه و نا آشنا، واکنش از جا جهیدنو پریدن را از خود بروز نمی دهند و ملاحظه می شود که کودکان نا آرام از همان بدو تولد دارای ذات و یا مزاجی نا آرام می باشند و این رفتار حکایت از تاثیر عوامل سرشتی در رفتار کودک دارد. شیوه های تربیتی والدین ، جو عاطفی خانواده، شخصیت والدین و عوامل فرهنگی و اجتماعی در تشدید رفتار مبتنی بر سرشت اولیه کودک تاثیر می گذارد و موجب خاموشی آن و یا تشدید رفتار و بروز اختلال بیش فعالی ، اختلال سلوک و در نهایت رفتار ضد اجتماعی خواهد شد. به صورت قابل مشاهده و آشکاری، برخی از نوزادان در مقایسه با نوزادان دیگر، انعطاف پذیری بیشتری دارند و به نظر می رسد رفتار بهنجار یا نا بهنجار از آمادگی های ذاتی نوزادان، یا مزاج آن ها ناشی می شود.

مزاج به سبک سازمان دهی رفتاری نوزاد اشاره دارد که از همان ابتدا در فرایند تحول کودک آشکار می شود. مزاج بخشی از مفهوم کلی شخصیت است و معمولا به عنوان سنگ زیر بنایی شخصیت تلقی می شود. البته مزاج تعیین کننده ی اصلی اختلال روانی نمی باشد بلکه این امر بستگی به روابط متقابل میان آمادگی های فطری و موقعیت های محیطی دارد. مطالعات شان می دهد که سه مزاج اولیه در نوزادان و کودکان مشخص شده است که شامل، خلق سازگار، خلق مضطرب و خلق تحریک پذیر است.